THỰC TRẠNG VÀ NHU CẦU NHÂN LỰC CHO HOẠT ĐỘNG DINH DƯỠNG TẠI 63 TỈNH VÀ THÀNH PHỐ VIỆT NAM
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mục tiêu: Nghiên cứu này nhằm đánh giá thực trạng nguồn nhân lực dinh dưỡng tại Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật, Trung tâm Y tế huyện và Trạm Y tế xã thuộc 63 tỉnh và thành phố ở Việt Nam, từ đó dự báo nhu cầu nhân lực trong 5-10 năm tới và đề xuất các giải pháp chính sách, đào tạo để đáp ứng các mục tiêu y tế quốc gia, đặc biệt là Chiến lược Quốc gia về Dinh dưỡng giai đoạn 2021-2030.
Phương pháp: Nghiên cứu sử dụng thiết kế cắt ngang, với đối tượng là cán bộ chuyên trách dinh dưỡng tại Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật, Trung tâm Y tế huyện và Trạm Y tế xã thuộc 63 tỉnh và thành phố . Dữ liệu được thu thập trực tuyến thông qua bộ câu hỏi và phân tích bằng phần mềm Epidata, Stata và Excel.
Kết quả: Số lượng nhân lực dinh dưỡng đã tăng, nhưng vẫn tồn tại nhiều thách thức lớn về chất lượng và sự phân bổ. Tỷ lệ cán bộ có trình độ đại học và sau đại học giảm dần từ tuyến tỉnh (80%) xuống huyện (65%) và xã (26%), trong khi tỷ lệ cán bộ có bằng cử nhân/thạc sĩ dinh dưỡng rất thấp (4,5% tại tỉnh, 1% tại huyện, 0,1% tại xã). Tỷ lệ cán bộ chưa được đào tạo chuyên môn về dinh dưỡng cao, đặc biệt tại tuyến xã (61%).
Kết luận: Nhân lực dinh dưỡng tại Việt Nam còn hạn chế về chất lượng và phân bố chưa đồng đều, đặc biệt ở tuyến cơ sở. Kết quả nghiên cứu là cơ sở để xây dựng chiến lược phát triển nhân lực dinh dưỡng toàn diện, phù hợp với từng tuyến, ưu tiên vùng khó khăn, và tham khảo kinh nghiệm quốc tế. Việc bổ sung phân tích định tính trong tương lai sẽ giúp hoàn thiện căn cứ hoạch định chính sách hiệu quả hơn.
Từ khóa
Nhân lực dinh dưỡng, phân bổ nhân lực, đào tạo chuyên môn, Chiến lược Quốc gia về Dinh dưỡng, gánh nặng kép, sức khỏe cộng đồng.
Chi tiết bài viết
Tài liệu tham khảo
2. Bộ Y tế. Thông tư số 08/2013/TT-BYT hướng dẫn thực hiện công tác dinh dưỡng tại các cơ sở y tế. Hà Nội, 2013.
3. Bộ Y tế. Thông tư số 41/2011/TT-BYT về Hướng dẫn cấp chứng chỉ hành nghề y tế. Hà Nội, 2011.
4. Bộ Y tế. Quyết định số 1557/QĐ-BYT về Kế hoạch phát triển nhân lực y tế giai đoạn 2021–2030. Hà Nội, 2021.
5. Nguyễn Thùy Linh, Lê Thị Hương, Ma Ngọc Yến. Thực trạng sử dụng và nhu cầu nhân lực cử nhân dinh dưỡng Việt Nam năm 2020. Tạp chí Nghiên cứu Y học. 2021;146(10):1–10.
6. Trần Bá Kiên. Tổng quan về nghề quản lý, huấn luyện sức khỏe: Thực trạng, thách thức và triển vọng. Vietnam Journal of Community Medicine, 2025, 66(Special Issue 5), 252–256.
7. Nguyen TT, Hoang MV. Food consumption patterns and associated factors among Vietnamese women of reproductive age. Nutrition Journal, 2013, 12, 126. DOI: 10.1186/1475-2891-12-126
8. Feng Y, Tran DT, Shi J, et al. Progress towards health equity in Vietnam: evidence from nationwide official health statistics, 2010–2020. BMJ Global Health. 2024:9(3): e014739.
9. Aluttis C, Bishaw T, Frank MW. The workforce for health in a globalized context -global shortages and international migration. Global Health Action, 2014, 7:23611.